مبانی نظری سومصرف و وابستگی به مواد

سومصرف و وابستگی به مواد اعتیاد اعتیاد یک مشکل پزشکی ، روان شناختی ، اجتماعی و اقتصادی پیچیده است . مشخصه ی اعتیاد به مواد ، میل شدید غیر قابل کنترل و وسواسی به مصرف مواد است که در آن آثار مخرب مصرف مواد همچنان ادامه می یابد ( اختیاری و همکاران ، 1390 ). اعتیاد از نظر لغوی ، اسم مصدر عربی از ریشه « عاد » است که در فرهنگ لغت معین ، به مفهوم عادت کردن و خو گرفتن می باشد . در فرهنگ نامۀ دهخدا ، اعتیاد به مفهوم در پیاپی خواستن چیزی » آمده است . عادت و اعتیاد دو اصطلاح و عنوانی هستند که در افکار عمومی به غلط مشابه و معادل هم در نظر گرفته می شوند . در صورتیکه اختلاف کلی و اساسی باهم دارند . عادت عبارت است از تطابق موجود زنده با محیط زیست و شرایط جدید و بی سابقه . در انسان انواع مختلف عادت وجود دارد که عبارتند از : عادت حیاتی ( بیولوژیکی )، عادت روحی ، عادت غریزی و عادت عضوی . اعتیاد عبارتست از تطابق بدن با هر دارو یا ماده شیمیایی خارجی غیر لازم به مدت طولانی که یکی از انواع عادات حیاتی یا عادات بیولوژیکی محسوب می گردد . استعمال مداوم و طولانی مواد مخدر منجر به ایجاد سخت ترین انواع عادات حیاتی در بدن می شود که همان اعتیاد به مواد مخدر می باشد . معتاد کسی است که بر اثر مصرف مکرر و مداوم مواد مخدر یا دارو به آن متکی شده باشد . به عبارت دیگر ، قربانی هر نوع وابستگی جسمی یا روانی به مواد مخدر ، معتاد شناخته می شود . از نظر جامعه شناسی ، معتاد کسی است که به مواد ایجاد کننده تغییرات غیر قابل قبول اجتماعی و فردی وابستگی دارد و در صورتی که دارو به بدن وی نرسد ، اختلالات روانی و فیزیکی موسوم به سندرم محرومیت در او ایجاد می شود . ( پیروی ، بخش پور ، نوکنی و استوار 1387 : نقل از راهب و همکاران ، 1388 ). در سال 1950 : سازمان ملل متحد در مورد اعتیاد به مواد مخدر تعریف زیر را ارائه کرد : اعتیاد به مواد مخدر عبارت است از مسمومیت تدریجی یا حادی که به علت مصرف مداوم یک دارو ، اعم از طبیعی یا ترکیبی ، ایجاد می شود و به حال شخص و اجتماع زیان آور می باشد . به عبارت ساده تر ، وابستگی به موادی که مصرف مکرر آن با کمیت مشخص و در زمانهای معین ، از نظر مصرف کننده ضروری بوده و دارای ویژگیهای زیر است : وابستگی جسمی ایجاد می کند . وابستگی روانی ایجاد می کند . پدیده تحمل  در بدن نسبت به مواد مخدر ایجاد می شود . ماده مورد نیاز به هر شکل و از هر طریق باید به دست بیاید . ماده مصرفی بر مصرف کننده ، خانواده و جامعه تأثیر مخرب دارد ( هوارد ابادنیسکی ، 1384 ) در چند دهه اول قرن